Een voordeel is echter dat je de digitale piano niet hoeft te stemmen én dat hij op de juiste toonhoogte staat. Het aantal tenenkrommend ontstemde of te laag gestemde piano's dat ik tijdens mijn bezoeken tegenkwam bij leerlingen thuis is te groot om dit aspect te negeren. Ik geef daarom de digitale piano het voordeel van de twijfel. Maar er zijn wel enkele voorwaarden en aandachtspunten als u overweegt een digitale piano aan te schaffen.
En zoals met veel aankopen: goedkoop is meestal duurkoop. Het is niet onmogelijk dat u op Marktplaats, bij de plaatselijke kringloopwinkel of via het prikbord van de supermarkt een fantastische piano op de kop tikt. Maar het tegendeel is óók heel goed mogelijk. Weet u er niets van neem dan altijd iemand mee die er verstand van heeft of ga naar een bonafide pianohandelaar.
Een digitale piano wordt nog wel eens verward met een keyboard. Waarom dit een volledig ander instrument is en onbruikbaar als oefeninstrument voor pianoleerlingen kunt u lezen op de pagina pianolessen.
Akoestische piano of digitale piano
Wat zouden overwegingen kunnen zijn om een digitale piano aan te schaffen?
De digitale piano neemt minder plaats in dan de akoestische.
Dat valt nogal mee. De breedte ontloopt elkaar niet of nauwelijks. Beide instrumenten hebben immers 88 toetsen en die zijn altijd even breed. De hoogte is geen factor van belang. Bóven het instrument zit meestal ongebruikte lucht. Het enige verschil zit in de diepte. Grofweg is dat bij een akoestische piano het dubbele van dat bij de digitale. Maar dan praat je over een verschil van ongeveer 30 cm. Als dat een factor van betekenis is ben je wel heel erg klein behuisd. Het is alleen zo dat een akoestische piano groter oogt omdat het een massief geheel is. De digitale is lager en je kijkt er meestal onderdoor naar de muur. Maar dat zegt dus niet zoveel over het in te nemen vloeroppervlak. Mijn eigen piano en digitale piano nemen respectievelijk 1 m² en 0,7 m² aan vloeroppervlak in beslag. De overstekende toetsenbak reken ik mee als vloeropppervlak. Daar kan je overigens weer grotendeels de pianobank onder schuiven.
Een digitale piano hoef je niet te stemmen.
Onmiskenbaar een feit. Scheelt bij twee keer stemmen ongeveer € 150,- per jaar.
Het klinkt toch hetzelfde als een akoestische piano?
Onjuist. Je hoort het altijd en met name in de hoge discant. Een (wederom: goede) akoestische piano heeft veel gedifferentieerder klankmogelijkheden dan een digitale. Dat zit hem vooral in de mogelijkheid om verschillende sterktegraden te produceren. De goedkope digitale piano's hebben ± 10 stappen van zeer zacht tot zeer luid. Met de prijs stijgt ook dit getal. Mooi is een getal van rond de 100. Daar moet aan toegevoegd worden dat het aantal sterktegraden van een akoestische piano eigenlijk oneindig is. Het is een glijdende schaal. Verder speelt een rol hoe een toon "uitklinkt". Sla een willekeurige toets aan en laat de toon helemaal uitklinken. Dat hoort mooi gelijkmatig te gaan. En dan het timbre van de toon. Dat zit in het gegeven hoeveel, welke en in welke sterkte boventonen meeklinken. Als je goed naar dat soort dingen gaat luisteren ga je ook begrijpen waarom de akoestische top vele tienduizenden euro's kost.
Het is wel zo dat de top instrumenten van bijvoorbeeld Kawai, Yamaha, Roland indrukwekkende resultaten geven. De techniek staat tenslotte niet stil. Maar dan zit uw wel in het prijssegment van ± € 4000,-
De digitale piano is goedkoper.
Het is maar hoe je het bekijkt. In eerste instantie krijg je tussen de ± € 1000,- en € 2000,- al heel wat digitaal geluid. Instrumenten onder de € 1000,- hebben eigenlijk niet voldoende kwalificaties voor pianolessen. Maar het kan oplopen tot vier- à vijfduizend euro. Daarbij moet u bedenken dat je dan vaak extra's meekoopt die voor sec pianospelen onnodig zijn. Verder gaat de afschrijving van een digitale piano veel sneller dan bij een akoestische. Na twintig jaar is een digitale piano zo goed als niets meer waard. Een akoestische heeft dan zeker nog tussen de 50% en 80% van zijn oorspronkelijke aankoopwaarde. In het algemeen: kwalitatief goede en jonge akoestische piano's dalen maar langzaam in waarde. Pianoleeftijden moet u relateren aan mensenleeftijden. Een (akoestische) piano van 20 jaar is dus nog jong.
Het transport is eenvoudiger.
Een digitale piano is altijd zonder extra hulpmiddelen te transporteren. Dat geldt voor de akoestische piano ook wat betreft transport begane grond. Bij transport naar een verdieping komt de kraanwagen er aan te pas. Maar ja, als u eenmaal gekozen heeft voor de klank en duurzaamheid van een goede akoestische piano neemt u deze kosten voor lief.........
Handelaren
De handelaar zal meestal datgene waar u toevallig naar toeloopt de hemel in prijzen. Als u maar koopt. Maar laat altijd duidelijk blijken wáár u naar op zoek bent en hoeveel u te besteden hebt. Google op internet bij digitale piano voor informatie over deze instrumenten en koop het Tipboek keyboard en digitale piano. Er komen steeds meer on-line winkels. Maar het aanschaffen van een muziekinstrument is niet iets dat je zonder het te horen en voelen kan doen. Ga dus langs bij enkele winkels in de buurt, speel of laat spelen en doe geen impuls aankopen.
Gebruikte digitale piano's
Omdat er al geruime tijd digitale piano's worden gemaakt is er ook een redelijk ruim aanbod aan gebruikte instrumenten. De beoordeling van een gebruikte digitale piano verschilt uiteraard van de akoestische. Voor het mechanische gedeelte is een check of alle toetsen het doen, niet kraken, rammelen etc. feitelijk hetzelfde als bij de akoestische piano. Maar vooral de elektronische componenten vragen aandacht. De meeste mensen zullen geen gespecialiseerde meetappatuur hebben om de elektronica door te meten. Er zit bij particuliere aankoop dus niets anders op dan alle mogelijkheden die het instrument biedt, stuk voor stuk te testen op hun werking. Bij een officiële handelaar moet men er van uitgaan dat alles correct werkt. Als voorbeeld kan ik aanhalen dat ik ooit eens bij een digitale piano kwam kijken waar de centrale A1 klonk als de E1. Een kwart te laag dus! Het lukte niet om volgens het boekje de stemming te veranderen. Daar was dus duidelijk een elektronisch defekt. Het geeft meteen aan dan men ook de stemming van het instrument moet controleren. Neem een stemvork mee of controleer met een elektronische stemvork. De prijzen van gebruikte digitale piano's moet men niet vergelijken met akoestische. Elektronika heeft een veel hogere afschrijving. Speel bovendien bij het testen van een digitale piano de stukken op uw eigen niveau. Iemand die net begint heeft een ander referentiekader dan iemand die al Chopin speelt.
Toetsomvang
Het lijkt een open deur, maar een piano moet een omvang hebben van 88 toetsen. Er bestaan namelijk ook digitale piano's met een kleinere toetsomvang. Goed, in het begin gebruik je ze niet allemaal in pianostukjes maar voor de oriëntatie op het toetsenbord en ook bij improviseren is een volledig toetsenbord noodzakelijk.
De klank
Als je een digitale piano echt op zijn klankwaarde wil beoordelen, luister dan met een goede koptelefoon op. Dan kan je het opgeslagen geluid in de chips goed beoordelen. Dat geluid moet vervolgens het criterium zijn als je via de geluidsboxen luistert. Meestal kom je dan uit bij een duurder model.
Aanslag
Over de aanslag (het toucher) van digitale piano's lopen de meningen uiteen. De laatste jaren hebben de betere en duurdere modellen zogenaamde "gewogen" toetsen. Dit houdt in dat de toets een weerstand heeft die in het beste geval de weerstand benadert van een akoestische piano. Vraag ernaar in de winkel en pendel (als u zelf speelt) in de winkel eens heen en weer tussen digitale en akoestische piano's om het verschil te ervaren. Mijn ervaring is wel dat de goedkopere modellen eigenlijk geen goede "speelervaring" geven. Met andere woorden: als je een toets aanslaat moet er, zoals bij een goede akoestische piano, een toon klinken zoals je je die had voorgesteld. Dat klinkt wat cryptisch maar de ontwikkeling van het pianomechaniek heeft niet voor niets ongeveer 150 jaar geduurd. De mogelijkheden van dat mechaniek vereenvoudig je niet even in een goedkoop model digitale piano. Daar is meer voor nodig. Bij duurdere digitale piano's wordt ook wel een echt hamermechaniek ingebouwd om de toetsweerstand zo realistisch mogelijk weer te geven. Wat overigens weer niets zegt over de werkelijk te produceren klank.
Versterker
De kwaliteit van het opgeslagen digitale geluid is in het algemeen wel goed. De kwaliteit van de weergave zit in de versterker en de boxen. De meeste digitale piano's hebben een ingebouwde versterker en boxen. Om verkooptechnische redenen worden hier bij de goedkopere modellen vaak concessies gedaan. Goede weergave apparatuur is nou eenmaal duur. Het is niet eens zo'n gek idee om een losse "toetsenbak" (een stagepiano) met een aparte versterker en boxen te kopen. Hoewel je je dan niet moet verkijken op de kosten. Zelf denk ik dat een vermogen van 2 x 60 Watt in ieder geval goede weergave resultaten geeft. Maar dan zit u wel in de duurdere prijsklasse.
Toeters en bellen
Er zijn niet zoveel digitale piano's meer waar géén snufjes opzitten. Vaak zijn het mogelijkheden voor een ander toetsinstrument geluid zoals klavecimbel of orgel. Of allerlei opname mogelijkheden. Zelf ben ik niet zo voor een uitgebreid extra-pakket. Je moet het uiteindelijk toch betalen en voor puur pianospelen heb je er niets aan. Bij kinderen leidt het alleen maar af van het oefenen en spelen.
Silent piano
De silent piano is een akoestische piano met een ingebouwd digitaal systeem. Knop omzetten en je kan met de koptelefoon op spelen. Het principe berust hierop dat bij digitaal spelen de hamer de snaar net niet raakt. In het traject van de toets tot de hamer worden door sensoren alle bewegingen opgepikt die vervolgens in digitaal geluid worden omgezet. Een ideaal systeem voor mensen die een akoestische piano willen maar ook op ongebruikelijke tijden willen spelen of anderen niet tot last willen zijn. Hoewel steeds meer merken dit systeem aanbieden zijn het wel vaak de duurdere piano's. De techniek staat echter niet stil. Nieuwe varianten worden uitgebracht waar bijvoorbeeld de zangbodem van de piano ook bij het silent systeem een rol speelt. Opname- en meespeeltechnieken breiden steeds meer uit. Mede omdat elektronica steeds goedkoper en kleiner wordt. Maar het gaat wel meer de kant op van de hiervoor genoemde toeters en bellen....
Gevorderden
Ik ben van mening dat iedereen die van de echte pianoklank houdt (en daarom speel je toch eigenlijk piano?) op een gegeven moment toch de beslissing moet nemen om over te gaan op akoestisch. Hieronder kan natuurlijk ook worden verstaan de silent piano want dat is een gewone akoestische piano met een extra voorziening. Maar bedenk wel dat de sprong van een uitstekende digitale piano naar een slechte akoestische een achteruitgang is! Maar dat merkt u vanzelf als u eens hier en daar gaat spelen.
De digitale kan je er altijd bijhouden. Al was het maar als instrument in een vakantiehuis of slaapkamer, voor spelen op ongebruikelijke tijden of als het in de ruimte waar de akoestische piano staat even niet uitkomt.
Scholen
Met name in scholen heb ik akoestische piano's zien staan die eigenlijk direct naar de sloop konden vanwege hun deplorabele staat van onderhoud. Piano's staan daar vaak op de tocht en hebben te lijden van grote temperatuurverschillen. Door bezuiniging op energie wordt de thermostaat 's nachts drastisch omlaag gezet. Bovendien is er vaak geen geld om de piano regelmatig te stemmen. Of er is niemand die het benul heeft eraan te denken.
Een school is beter af met een digitale piano. In dat geval zou ik een makkelijk transportabel instrument nemen die je op een standaard kan zetten. De voordelen van een digitale piano zijn evident. Je kunt hem zonder transportproblemen meenemen naar ieder klaslokaal. Van temperatuurverschillen en tocht (mits natuurlijk niet extreem) trekt hij zich niets aan. En hij hoeft niet gestemd te worden. Let er wel op dat het versterker vermogen voldoende is om bijvoorbeeld de hele school met Sinterklaasliedjes te kunnen begeleiden.
Pagina's op deze website met meer informatie over piano's zijn:
pianolessen
publicaties
linken pagina
Andere websites met nuttige informatie:
www.tipbook.com
www.vvpn.nl
www.npmb
